Dünya çapında yaklaşık 40 farklı çeşidi bulunan ıhlamur ağacı, ılıman ve yarı tropik bölgelerde yetişir. Ihlamurgiller ya da farklı bir deyişle Malvaceae ailesinin Tilia cinsi olarak da tanımlanabilen ıhlamur ağacı, ağaç veya çalı şeklinde görülebilir. Güzel kokusu nedeniyle pek çok yerde yetiştirilen ıhlamur ağacının çiçekleri ve yaprakları çay olarakda tüketilebilir. Haziran ve Ağustos ayları arasında sarıya yakın beyaz renkte olan çiçekleri ve yaprakları, sonbahar mevsiminde olgunlaşır ve mevsim sonuna doğru toplanabilir. Toplanan yaprak ve çiçeklerin kurutulması ile elde edilebilen ürün, içeriğinde bulunan uçucu yağlar nedeniyle hoş kokuya sahiptir. Ayrıca bitkinin içeriğinde bulunan etkin maddeler, pek çok farklı sağlık sorununun tedavisinde destek amaçlı olarakda kullanılabilir. Ihlamur ağacından toplanan yaprak ve çiçeklerin kurutulduktan sonra siyah çay gibi demlenerek tüketilmesinin geleneksel anlamda sakinleşmek, ateş düşürmek, bağışıklık sistemini güçlendirmek ve spazm önlemek gibi pek çok çeşitli faydası bulunur. Ayrıca ıhlamur çayı, güçlü balgam söktürücü özelliğiyle solunum yollarının rahatlatılması amacıyla tüketilebilir. Soğuk algınlığı ve grip rahatsızlıklarında kişinin rahatlamasına yardımcı olabilen ıhlamurun faydaları konusuna girmeden önce sıklıkla sorulan “Ihlamur nedir?” sorusunu yanıtlamak istiyorum.
Ihlamur bitkisi nedir?
Ihlamur; ıhlamurgiller ailesine ait, ılıman iklimde yetişen, ağaç formunda bir bitki türü olarak tanımlanabilir. Oldukça uzun ömürlü bir ağaç olan ıhlamur, 30 metreye kadar uzar. 40 farklı çeşidi bulunan ıhlamur ağacının sadece ikisinden tıbbi gerekçelerle faydalanılabilir. Büyük yapraklı yaz ıhlamuru olarak bilinen Tilia Platyphyllos ve küçük yapraklı Avrupa ıhlamuru ya da diğer adıyla Tilia Cordata türüne ait yaprak ve çiçeklerin kaynatılarak tüketilmesi faydalı olacaktır. Ihlamur çayı, genellikle ağacın çiçek ve yapraklarından yapılsa da bazı bölgelerde ağacın kabuğu da çay olarak hazırlanırken kullanılır. Ancak ıhlamur ağacının şifalı bitki olarak tüketilmesi anlamında en değerli bölgesi çiçeklerinin olduğu bölgesidir. Sarıya yakın beyaz renkli çiçekleri, son derece hoş kokulu olmakla beraber fazlasıyla hassastır. Ağaca ait çiçeklerin, yaprakların ve gövde kabuğunun toplandıktan sonra tüketilmeden önce kurutulması lazımdır. Kurutma işleminden sonra ıhlamur, çay olarak tüketilebilir hale gelir. Ayrıca marketlerde satılan ıhlamur çayları da bazı rahatsızlıkların tedavisine yardımcı olması için tüketilebilmektedir. Ihlamur bitkisinde A, B6, C ve P vitaminlerinin yanı sıra demir, manganez ve kalsiyum gibi mineraller de bulunur. Ihlamurun parçalarının demlenmesi ile elde edilen çayın pek çok faydası bulunur. Antioksidan özelliğe sahip olan ıhlamur, idrar söktürücü ve terlemeye yardımcı olarak kullanılabilir. Bu özelliklere bağlı olarak ıhlamurun, toksin ve iltihap azaltıcı etkiye sahip olduğu da söylenebilir. Ihlamurun doğal yapısında bulunan uçucu yağlar, ıhlamurun kendine has kokusunun açığa çıkabilmesini sağlar. Aynı zamanda insan metabolizması üzerinde de yatıştırıcı ve sakinleştirici etkiye de sahiptir. Sıklıkla sorulan sorulardan biri de “Ihlamur çayı faydaları nelerdir?” şeklindedir.
Ihlamur bitkisinin faydaları nelerdir?
Ihlamur, ıhlamur ağacının yaprak, çiçek ve kabuklarının kurutulması ile elde edilebileceği gibi aktardan kurutulmuş olarak ya da pamuk poşet çay olarak da satın alabilirsiniz. Ihlamur kurutmak isteyenler, ıhlamur çiçeklerini ve yapraklarını, dal ile birleştiği noktadan koparmalıdır. Koparılan yaprak ve çiçekler, gölge bir alanda bez üzerine bırakılarak kurutmalıdır. Kurutulan bitkiyi en geç bir yıl içinde tüketmelidir. Ihlamur faydaları açısından son derece geniş bir alanda kullanılabilir. Ihlamur çayının faydalarını şu şekilde sıraladım:
- Stresli bir günün ardından tüketilen ıhlamur çayı, içeriğindeki uçucu yağların etkisiyle kişinin vücudunun ve zihninin rahatlamasına yardımcı olur.
- Strese bağlı olarak ortaya çıkan akne, sedef gibi bazı cilt rahatsızlıklarının iyileşmesini destekleyebilir.
- Solunum yollarına ait enfeksiyonlarda oluşan boğaz akıntısının yumuşatılmasında da etkilidir. Bal ile birlikte hazırlandığında boğaz bölgesinde oluşan rahatsızlığın giderilmesinde daha etkili olur.
- Bazı rahatsızlıklarda oluşan öksürüğün azaltılmasında etkili olur.
- Yemeklerden sonra tüketildiğinde hazımsızlık, şişkinlik ve kabızlık gibi şikayetlerin oluşmasını önler.
- Ihlamur çayı, bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı olur.
- Limon ile birlikte tüketildiğinde bağışıklık sisteminin desteklenmesine yardımcı olabilir.
- Uykusuzluk problemi olan kişilerin akşam saatlerinde ıhlamur çayı tüketmeleri durumunda uykuya daha kolay dalar.
- Vücutta oluşan toksinler, şişkinlik ve ağrı gibi belirtilere yol açar. Ihlamur çayının ödem atımına yardımcı özelliği, kişinin daha fazla idrara çıkmasına yardımcı olabilir. Ayrıca terleme sıklığını da artıran ıhlamur çayı, bu özellikleriyle ödemin ve toksinlerin vücut dışına atılmasına yardımcı olur.
- Ihlamur çayı, soğuk havalarda kişinin ısınmasına yardımcı olabilir. Soğuk havalarda ıhlamur çayı tüketilmesi durumunda kişinin ısınması kolaylaşır.
- Cilt yüzeyinde oluşan leke ve kırışıkların giderilmesinde etkili olur. Bunun için önceden hazırlanan ve soğutulan ıhlamur çayının masaj yaparak cilde uygulanması faydalı olacaktır.
- Ihlamur çayı, saç bakımında etkilidir. Duş sırasında ıhlamur çayının saçlara ve saç derisine uygulanması, saçların daha parlak bir görünüme kavuşmasına yardımcı olur.
- Ihlamur çayı, soğutulduktan sonra bir pamuk yardımıyla göz kapaklarının üzerine konulduğunda göz altı morluklarının azalmasını sağlar. Bunun için ıhlamur çayına batırılan pamuğun göz kapağı üzerinde yaklaşık 15 dakika boyunca bekletilmesi gerekebilir. Bu işlem göz çevresindeki bakterilerin de azalmasını sağlar.
